شاید برای شما هم پیش آمده باشد که در میانه یک اتفاق خانوادگی، مثلا جشن تولد یا مراسمی ساده، ناگهان سنگینی خاطرات گذشته بر فضای جمع حاکم شود. انگار سایه‌ای از نسل‌های پیشین بر سر سفره امروز نشسته است. این همان چیزی است که می‌توان آن را فشار عمودی نامید؛ یعنی انتقال باورها، آسیب‌ها، امتیازات و حتی رازهای پنهان خانواده از نسلی به نسل دیگر. در کنار آن، زندگی روزمره نیز بی‌وقفه در حرکت است؛ تغییر شغل، ازدواج، بچه‌دار شدن یا بازنشستگی نمونه‌هایی از فشارهای افقی هستند. وقتی این دو دسته فشار در یک نقطه به‌هم می‌رسند، خانواده ممکن است بیش از همیشه در معرض تنش یا بحران قرار بگیرد.

برای مثال، مریم و علی را تصور کنید. آنها به تازگی بچه‌دار شده‌اند. در ظاهر این یک رویداد خوشحال‌کننده است، اما هم‌زمان با تولد فرزند، خاطرات حل‌نشده علی از دوران کودکی‌اش زنده می‌شود؛ پدری سختگیر که هیچ‌وقت او را تشویق نکرد. این یادگار ناخواسته از نسل قبل، فشار عمودی است که در کنار مسئولیت تازه پدری (فشار افقی) قرار می‌گیرد. حالا علی باید همزمان با یادآوری گذشته، نقش جدیدی را نیز بپذیرد. آیا چنین ترکیبی می‌تواند او را دچار سردرگمی کند؟ احتمالا بله.

چرخه زندگی خانواده درست مثل پلی است که بر روی دو رودخانه کشیده شده است. رودخانه عمودی، جریان پرقدرتی از میراث و الگوهای قدیمی است و رودخانه افقی، جریان تند و گاه غیرقابل‌پیش‌بینی رویدادهای جاری زندگی. وقتی این دو رودخانه در نقطه‌ای هم‌زمان طغیان می‌کنند، پل خانواده به لرزه می‌افتد. این لرزش‌ها اگر نادیده گرفته شوند، می‌توانند به ترک‌هایی در روابط روزمره منجر شوند.